چرا عمر هنرمندان کوتاه است؟ (2)

آيا هنرمندان کمتر عمر مي‌کنند؟

آيا مي‌توان گفت عمر هنرمندان نسبت به بقيه اقشار جامعه کمتر است؟ آيا اين باور عمومي که يک هنرمند عمر کوتاه‌تري دارد، پايه و اساس علمي و درستي دارد؟ قبل از اينکه بخواهيم به دنبال پاسخ اين پرسش باشيم، شايد بهتر باشد چند علت از عواملي را که باعث زياد شدن عمر مي‌شود، نام ببريم. از مهم‌ترين اين عوامل، سلامت بدن و نداشتن بيماري جسمي، سلامت روح و روان، ورزش، رژيم غذايي مناسب و تغذيه درست، دوري از مواد مخدر، سيگار و الکل، داشتن امنيت مالي، شغلي و رفاه، روابط عاطفي مناسب، آمادگي رواني کامل براي مقابله با مشکلات، دوري از عوامل استرس‌زا و اضطراب‌آور، ايمان و اعتقاد و داشتن سبک زندگي درست و سالم همراه با روحيه قوي است. حال مي‌خواهيم ببينيم در زندگي يک هنرمند، نسبت به بقيه مردم، چه‌قدر اين عوامل رعايت مي‌شود.

استفاده از ذهن؛ چند برابر ديگران

يک هنرمند در هر زمينه‌اي ( نقاشي، موسيقي، شاعري، بازيگري، کارگرداني و...) بايد داراي ذهني خلاق باشد و براي بقا در شغل و حرفه خود به اين خلاقيت نياز دارد. شايد يک هنرمند چند برابر يک شخص عادي از توان ذهني خود براي خلق يک اثر هنري استفاده کند. او هميشه بايد چيزي براي ارايه داشته باشد. خالي شدن فکر و ذهن‌اش و توقف خلاقيت‌اش مساوي با نابودي حرفه‌اي او خواهد بود. بنابراين به طور طبيعي هميشه زندگي‌اي توام با استرس و اضطراب خواهد داشت. نگراني در مورد اينکه آيا کارش مورد قبول مردم قرار مي‌گيرد؟ استرس و اضطرابِ هميشه خوب بودن و هميشه معروف بودن به تدريج سلامت رواني او را به خطر مي‌اندازد و کم‌کم روي جسم او نيز تاثير گذاشته و باعث ايجاد بيماري‌هاي قلبي عروقي خواهد شد و رشد ساير بيماري‌ها بطئي مثل سرطان را هم تسريع خواهد کرد.

ترس از فراموشي

هنرمندان روحيه حساس و لطيفي دارند که البته لازمه کارشان است. بنابراين پس از شهرت، ترس از کنار گذاشته شدن و اينکه مردم ديگر آنها را دوست نداشته باشند يا فراموش کنند، همراه ايشان خواهد بود. همه ما خوب مي‌دانيم که هر هنرمندي دوره‌اي دارد و در اين دوره است که او اوج کارهاي هنري خود را به نمايش مي‌گذارد و شايد در سال‌هاي بعدي نتواند آن را تکرار کند و اين يک سير طبيعي است که ديگران جاي او را مي‌گيرند؛ کما اين‌که او خود نيز جاي هنرمندان پيشين را گرفته. مساله اين است که آيا هنرمندان ما از لحاظ روحي و رواني آمادگي روبه‌رو شدن با اين مسايل را دارند يا نه؟ به طور مثال، هنرپيشه‌اي که در يک دهه، نفر اول بوده، جايزه گرفته و از او تقدير شده و همه جا مورد استقبال قرار گرفته، با بالا رفتن سن و آمدن چهره‌هاي جديد و بازي‌هاي تازه کم‌کم کنار گذاشته مي‌شود و مردم او را فراموش مي‌کنند. براي کسي که زماني مشهور و محبوب بوده پذيرش اين مساله طبيعتا آسان نيست و ضربه جبران‌ناپذيري به سلامت روان‌اش وارد مي‌شود که در پي آن، ممکن است گرفتار بيماري‌هايي مانند افسردگي و تبعات ناشي از آن بشود.

سبک زندگي

مساله ديگر سبک زندگي يک هنرمند است. بعضي از هنرمندان با خلق يک اثر هنري و يا يک بازي چشم‌گير و يا ساخت يک اثر بي‌نظير يک شبه ره صد ساله را مي‌روند. مشهور، پولدار و محبوب مي‌شوند. اما آيا همه آنها جنبه اين همه امتياز را دارند؟ آيا همه آنها از لحاظ رواني براي اين نوع زندگي آماده شده‌اند؟ پاسخ، منفي است. بسياري از هنرمندان، مشاوران خوبي در کنار خود ندارند و وقتي پله‌هاي ترقي را طي مي‌کنند، کم‌کم کساني دورشان را مي‌گيرند که به قول معروف «مگسانند گرد شيريني» و رفيق روزهاي ثروت و شهرت. اين افراد ممکن است باعث انحراف و انحطاط يک هنرمند شوند. اين، چيزي است که مثلا در جامعه هنرپيشه‌هاي غربي زياد مي‌بينيم: مصرف بي‌رويه الکل، مواد مخدر، سيگار، روابط جنسي بي‌پروا، سبک زندگي ناسالم، زندگي خانوادگي آشفته، رسوايي‌هاي اخلاقي و جنجال‌هاي مطبوعاتي که همه و همه چنان فشاري بر جسم و روح فرد وارد مي‌کند که باعث زوال او مي‌شود. در همين چند ماه اخير شاهد مرگ چندين هاليوودي مشهور بوديم؛ از جمله پاتريک سوئيزي (بازيگر فيلم روح) که در اثر مصرف بي‌رويه الکل به سرطان پانکراس مبتلا شدو مايکل جکسون، خواننده مشهور، که بر اثر مصرف بيش از حد پروپوفول، جان خود را از دست داد.

نداشتن امنيت شغلي و اقتصادي

مورد ديگر که مي‌توان به آن اشاره کرد، امنيت مالي و شغلي است. البته اين مساله در برخي کشورها تا حد زيادي حل شده است و آنها واقعا به هنرمند و اثر هنري او ارزش مي‌نهند اما برخي هنرمندان ما به خصوص شاعران، نقاشان و موسيقي‌دانان امنيت مالي ندارند و کسي از آنها حمايت نمي‌کند. تا زماني که بتوانند کار کنند، اگر آثارشان مورد استقبال قرار بگيرد و گمنام نمانند، درآمدي دارند اما بعد از آن و براي سنين کهولت معمولا آن طور که شايسته ايشان است از آنها حمايت نمي‌شود و درآمد حاصل از کارشان هم آن‌قدر نيست که بتواند پشتوانه‌اي براي روزهاي پيري‌شان باشد.

جدول عمر هنرمندان
نام	حرفه	تولد/ فوت	عمر	علت
جلال آل‌احمد	نويسنده	12 آذر 1302/ 18 شهريور 1348	46	نامعلوم
مهدي سحابي	مترجم، نقاش	1323/ آبان 1388	66	سکته قلبي
امير قوي‌‌دل	کارگردان و فيلم‌نامه‌نويس	1فروردين 1326/ 17 آبان 1388	62	بيماري کبدي
نيکو خردمند	بازيگر	1311/1388	77	بيماري قلبي
اسماعيل داورفر	بازيگر	1311/1387	76	سکته قلبي
احمد آقالو	بازيگر	1328/1387	59	سرطان مغز استخوان
اردشير محصص	کاريکاتوريست و طراح	1317/1387	70	سکته قلبي
فريدون مشيري	شاعر	30شهريور 1305/1379	74	کهولت
ناصر عبدالهي	خواننده	10دي 1349/ 29 آذر 1385	37	نارسايي کليه
مهدي اخوان‌ثالث	شاعر	اسفند 1307/4 شهريور 1369	62	نامعلوم
احمد شاملو	شاعر	21آذر 1304/2 مرداد 1379	75	ابتلا به قند
احمد محمود	نويسنده	4دي 1310/12 مهر 1381	71	بيماري ريوي
اسماعيل فصيح	نويسنده و مترجم	2اسفند 1313/25 تير 1388	75	مشکل عروق مغزي
بابک بيات	آهنگساز	1325/1385	60	بيماري کبدي
بيژن نجدي	نويسنده و شاعر	24آبان1320/ 3 شهريور 1376	56	سرطان ريه
تقي مدرسي	نويسنده	1311/1376	65	سرطان
داود اسدي	بازيگر	1348/1387	38	ايست قلبي
منوچهر احترامي	نويسنده کودک	1320/ بهمن 1387	67	ايست قلبي
پرويز مشکاتيان	موسيقي‌دان	ارديبهشت 1324/ 30 شهريور 1388	64	ايست قلبي
رسول ملاقلي‌پور	کارگردان	شهريور 1334/اسفند 1385	51	سکته قلبي
عمران صلاحي	شاعر و طنزپرداز	اسفند 1325/مهر 1385	60	ايست قلبي
قيصر امين‌پور	شاعر	ارديبهشت 1338/ آبان 1386	48	ايست قلبي
عباس کاتوزيان	نقاش	1322/1387	65	ايست قلبي
خسرو شکيبايي	بازيگر	1323/1387	64	ايست قلبي
محمدعلي جمال‌زاده	نويسنده	23دي 1274/7 آبان 1376	102	کهولت
نادر ابراهيمي	نويسنده	14فروردين 1319/16 خرداد 1387	72	بيماري
صمد بهرنگي	نويسنده	2تير 1318/9 شهريور 1347	29	غرق شدن
پروين اعتصامي	شاعر	1285/1320	35	بيماري حصبه
محمدتقي بهار	شاعر- روزنامه‌نگار	17‌‌آذر 1265/1 ارديبهشت 1330	65	نامعلوم
مسعود رسام	کارگردان و تهيه کننده	1336/1388	52	سرطان خون
فروغ فرخزاد	شاعر	1313/1345	32	تصادف
منوچهر آتشي	شاعر	2مهر 1310/ 29 آبان 1384	74	ايست قلبي
کيومرث صابري فومني	طنزپرداز	شهريور 1320/ 11 ارديبهشت 1383	63	سرطان خون
رضا ارحام‌صدر	کمدين	1302/ آذر 1387	85	کهولت
جمشيد اسماعيل‌خاني	بازيگر	1329/1381	52	عارضه قلبي
منوچهر نوذري	مجري	1315/1384	69	بيماري ريوي و عفونت کليه
فرامرز باپور	موسيقي‌دان	1311/1388	77	ايست قلبي و مشکل تنفسي
حسين پناهي	بازيگر و شاعر	1355/ مرداد1383	49	ايست قلبي

و سرانجام اين که...

بنابر ضرورياتي که در ابتدا براي داشتن عمري طولاني گفته شد، هنرمندان فشار رواني زيادي را تحمل مي‌کنند که اين خود، بزرگ‌ترين عامل براي کوتاه شدن عمر است. شرايط کاري آنها سخت است. به شايستگي از آنها تقدير و تشکر و حمايت نمي‌شود و هر از گاه ممکن است مورد بي‌مهري طرفداران و مردم و مسوولين قرار بگيرند. امنيت مالي و شغلي ندارند و متاسفانه ممکن است به زندگي‌اي رو بياورند که باعث نابودي جسم‌شان شده و ده‌ها بيماري‌ به همراه داشته باشد. در پاسخ به اين پرسش که «آيا هنرمندان عمر کوتاه‌تري دارند؟» مدرک اثبات‌شده و آمار دقيقي وجود ندارد. ما نمي‌توانيم با قاطعيت بگوييم که هنرمند بودن عمر را کم مي‌کند؛ ولي مي‌توان گفت که نوع زندگي و راه‌هايي که يک هنرمند در طول زندگي برمي‌گزيند در مدت عمر او قطعا تاثير دارد. چه بسا که براي بقيه مردم هم شرايط ذکر شده وجود داشته باشد و آنها نيز در زندگي با مسايل زيادي روبه‌رو مي‌شوند که ممکن است ايشان را از پا در آورد اما زندگي يک هنرمند در برابر ديد همگان قرار دارد و همه مردم زندگي او را دنبال مي‌کنند. بنابراين سبک زندگي، رفتار و کردار و طول عمر يک هنرمند از نظر کسي مخفي نخواهد ماند و اين زير ذره‌بين بودن، استرس فوق‌العاده‌اي به آنها وارد مي‌کند.
منبع : www.salamat.com
منبع:
/ج